Krwawienie dziąseł, ich zaczerwienienie, obrzęk, nadwrażliwość czy odsłonięcie szyjek zębowych to objawy, których nie należy bagatelizować. Mogą one świadczyć o zapaleniu przyzębia – poważniej chorobie infekcyjnej, która w skrajnych przypadkach prowadzi nawet do utraty zębów. Jak wygląda zapalenie przyzębia, jakie są jego przyczyny i jak przebiegają poszczególne etapy leczenia? Co można zrobić, żeby zminimalizować ryzyko tej choroby?
Zapalenie przyzębia, powszechnie znane jest jako paradontoza, choć jest to już przestarzały termin, od którego powoli się odchodzi. Choroba często zaczyna się niewinnie, a początkowe objawy mogą nie być dokuczliwe. Bardzo poważne mogą być jednak skutki, jeśli nie zareaguje się w porę. Dlatego tak ważne jest budowanie świadomości o konsekwencjach, jakie niesie ze sobą nieleczone zapalenie przyzębia.
Wiedza na temat tego czym jest paradontoza, jakie są jej objawy, przyczyny i czynniki ryzyka, a także jak leczyć zapalenie przyzębia na poszczególnych etapach rozwoju schorzenia, pomaga uniknąć poważnych problemów, które mogą nie tylko wpłynąć negatywnie na estetykę uśmiechu, ale przede wszystkim przyczynić się do wystąpienia długotrwałych problemów zdrowotnych.
Co to jest zapalenie przyzębia?
Zapalenie przyzębia (z łac. periodontitis), to przewlekła, wieloczynnikowa choroba zapalna, charakteryzującą się postępującym niszczeniem aparatu podtrzymującego zęby. Nie jest tożsama ze zwykłym zapaleniem dziąseł – dotyka głębszych struktur w jamie ustnej.
W przebiegu paradontozy dochodzi do destrukcji przyzębia, czyli zespołu tkanek otaczających ząb. Przyzębie składa się z dziąseł, ozębnej, okostnej, cementu korzeniowego oraz kości wyrostka zębodołowego. Jego rolą jest unieruchomienie zęba i utrzymanie go w zębodole, a także jego ochrona przed wnikaniem bakterii i rozprzestrzenianiem się infekcji.
Zapalenie przyzębia związane jest z dysbiotyczną płytką nazębną, która powoduje infekcję. Efektem jest utrata przyczepu łącznotkankowego i tworzenie się tzw. kieszonek przyzębnych, a także utrata kości wyrostka zębodołowego. Zęby tracą naturalną podporę, może dochodzić do ich rozchwiania, a bez odpowiedniego leczenia nawet do wypadania.
Z zapaleniem przyzębia należy udać się do lekarza periodontologa. Periodontologia to dziedzina stomatologii poświęcona badaniu dziąseł, kości i innych tkanek otaczających zęby, a także ich leczeniem i profilaktyką.
Zapalenie przyzębia – objawy
Pierwsze objawy zapalenia przyzębia nie są bardzo dokuczliwe i mogą nawet zostać przeoczone. Najczęściej choroba zaczyna się od obnażenia szyjek zębowych, które stopniowo stają się coraz bardziej widoczne. Dziąsła mogą być zaczerwienione i obrzęknięte, a szkliwo nadwrażliwe na gorące lub zimne potrawy i napoje.
Niepokojącym sygnałem niewątpliwie jest krwawienie, które może pojawiać się podczas szczotkowania zębów, ale też np. w czasie jedzenia. Objawem bywa również nieprzyjemny zapach z ust, odczuwanie dziwnego posmaku, a w bardziej zaawansowanych stadiach pojawienie się ropnej wydzieliny.
Zwiększa się też ruchomość zębów, stają się one rozchwiane i mogą zmieniać swoje pozycje, a przerwy pomiędzy nimi są bardziej widoczne. Z postępem choroby pojawia się także ból. Jest on tym większy, im głębiej sięga infekcja.
Zapalenie przyzębia – przyczyny
Za zapalenie przyzębia odpowiedzialne są bakterie obecne w płytce nazębnej. Ich nadmierne gromadzenie się, a także zaburzenia w naturalnym mikrobiomie mogą występować u niektórych Pacjentów z większym prawdopodobieństwem niż u innych.
Do czynników, które podnoszą ryzyko wystąpienia zapalenia przyzębia należą:
• nieodpowiednia higiena jamy ustnej,
• czynniki genetyczne,
• stres,
• przyjmowanie niektórych leków,
• palenie tytoniu,
• spożywanie nadmiernej ilości alkoholu,
• zła dieta,
• nieprawidłowy zgryz,
• zaburzenia hormonalne,
• źle wykonane uzupełnienia protetyczne,
• osłabienie układu odpornościowego i niektóre choroby (białaczka, cukrzyca, HIV).
Na wystąpienie paradontozy może wpływać zarówno jeden, jak i wiele z wymienionych czynników, dlatego też zazwyczaj trudno jest jednoznacznie ustalić przyczyny. Warto wiedzieć, że jeśli zapalenie przyzębia powiązane jest z innymi dolegliwościami, takimi jak np. nadciśnienie, miażdżyca czy niektóre nowotwory, prawidłowo przeprowadzona terapia periodontologiczna może wpłynąć nie tylko na poprawę stanu przyzębia, ale również pozytywnie wpłynąć na ogólny stan zdrowia Pacjenta.
Jak wyleczyć zapalenie przyzębia?
Celem leczenia periodontologicznego jest przede wszystkim eliminacja stanu zapalnego i spłycenie kieszonek przyzębnych. Konkretne postępowanie uzależnione jest od stadium choroby. W leczeniu paradontozy możemy wyróżnić 4 etapy:
Etap 1: Profesjonalna higienizacja i zadbanie o dobre nawyki
Jeśli zapalenie przyzębia jest na wczesnym etapie, można sobie z nim łatwo poradzić w nieinwazyjny sposób poprzez wykonanie prostych zabiegów w gabinecie dentystycznym, zmianę nawyków związanych z higieną jamy ustnej, a także wyeliminowanie lub trzymanie pod kontrolą czynników ryzyka.
Kluczowym zabiegiem w tej fazie leczenia jest profesjonalna higienizacja, którą należy wykonywać regularnie, aby zapobiegać tworzeniu się kamienia nazębnego. Z jaką częstotliwością ją przeprowadzać najlepiej ustalić z periodontologiem, który podczas regularnych wizyt zadba o kontrolę nadmiernego tworzenia się biofilmu.
Na tym etapie bardzo dużo zależy od samego Pacjenta. Częste, systematyczne i prawidłowe czyszczenie zębów zapobiega odkładaniu się płytki nazębnej, a tym samym przeciwdziała pogłębianiu się stanu zapalnego i przyspiesza zdrowienie. Warto zadbać o takie aspekty jak odpowiedni dobór szczoteczki do zębów, właściwa technika szczotkowania, dokładne oczyszczanie nie tylko samych zębów, ale też przestrzeni międzyzębowych.
Rekomendowane jest również wyeliminowanie czynników ryzyka, które sprzyjają zapaleniu przyzębia, takich jak palenie tytoniu, zła dieta, spożywanie zbyt dużych ilości alkoholu. Warto wykonać badania w kierunku cukrzycy oraz innych schorzeń, które mogą powodować osłabienie odporności i zaburzenia w mikrobiomie.
Etap 2: Terapia poddziąsłowa
W bardziej zaawansowanym stadium paradontozy konieczne jest wdrożenie kolejnego etapu leczenia – tzw. terapii poddziąsłowej, która należy do podstawowych, niechirurgicznych zabiegów periodontologicznych. W przeciwieństwie do tradycyjnej higienizacji podczas tego zabiegu usuwa się nie tylko złogi znajdujące się powyżej, ale również te poniżej linii dziąseł.
Celem terapii poddziasłowej jest eliminacja infekcji bakteryjnej, a także zmniejszenie głębokości kieszonek przyzębnych, co pozwala na stworzenie warunków sprzyjających regeneracji tkanek przyzębia. Przeprowadza się ją narzędziami ręcznymi oraz przy pomocy ultradźwięków.
Terapia poddziąsłowa polega na usunięcia kamienia nazębnego zgromadzonego w kieszonkach przyzębnych, ale również na wypolerowaniu korzeni, co pomaga w usunięciu zainfekowanej, martwej tkanki z ich powierzchni, a tym samym prowadzi do redukcji miejsc, gdzie mogą osiedlać się bakterie. Wygładzenie korzeni umożliwia również lepsze przyleganie dziąsła do zęba, przez co zmniejsza głębokość kieszonek przyzębnych.
Jeżeli pacjent pozytywnie przejdzie etap 2, przechodzi od razu do etapu 4.
Etap 3: Zabiegi chirurgii periodontologicznej
Etap ten przeznaczony jest dla Pacjentów, u których nieinwazyjna terapia poddziąsłowa nie przyniosła spodziewanych efektów. Przy zaawansowanej infekcji, konieczna może okazać się interwencja chirurgiczna.
Do tego etapu kwalifikują się Pacjenci, u których kieszonki wciąż są głębokie ( ≥ 6 mm i/lub > 4 mm z krwawieniem przy sondowaniu). Można wtedy rozważyć takie opcje jak:
• ponowna terapia poddziąsłowa,
• zabiegi płatowe,
• zabiegi chirurgii resekcyjnej,
• zabiegi chirurgii regeneracyjnej.
Etap 4: Terapia podtrzymująca
Ostatnią fazą leczenia periodontologicznego jest tzw. wspomagająca pielęgnacja przyzębia – SPC (ang. Supportive Periodontal Care). Jej celem jest zapobieganie nawrotom lub postępowi zapalenia przyzębia po zakończonym leczeniu. Do tego etapu kwalifikują się Pacjenci, u których nie stwierdzono obecności kieszonek > 4 mm z krwawieniem przy sondowaniu ani głębokich kieszonek ≥ 6 mm.
Etap 4 to połączenie interwencji profilaktycznych i terapeutycznych, realizowanych w różnych odstępach czasu. W zależności od indywidualnych predyspozycji, ryzyka nawrotu i reakcji na zastosowaną terapię wizyty kontrolne powinny odbywać się z częstotliwością co 3 – 12 miesięcy.
Pacjent powinien przestrzegać indywidualnych instrukcji mechanicznego czyszczenia zębów z uwzględnieniem przestrzeni międzyzebowych, aby na bieżąco usuwać gromadzącą się płytkę bakteryjną, sprzyjająca powstawaniu stanów zapalnych. Sugerowane są również regularne zabiegi profesjonalnej higienizacji.
Lepiej zapobiegać niż leczyć – profilaktyka periodontologiczna
Nie zawsze mamy wpływ na wystąpienie zapalenia przyzębia. Złożoność czynników ryzyka, obciążenie genetyczne czy choroby sprawiają, że dolegliwość ta może pojawić się nawet u osób prawidłowo dbających o higienę jamy ustnej. Wciąż jednak najlepszą, dostępną profilaktyką jest dokładne oczyszczanie zębów i przestrzeni międzyzębowych z resztek jedzenia i gromadzących się osadów oraz regularne kontrole stomatologiczne.
Warto zwrócić uwagę na technikę szczotkowania zębów. Jeśli mamy wątpliwości czy robimy to prawidłowo, można skonsultować się z higienistką stomatologiczną lub zastosować preparaty wybarwiające płytkę nazębną. Ważną kwestią, która często bywa pomijana, jest czyszczenie przestrzeni międzyzębowych za pomocą nici dentystycznych lub specjalnie do tego przeznaczonych szczoteczek czy irygatorów. Uzupełnieniem codziennej higieny mogą być płyny do płukania ust, które również pozwalają redukować płytkę nazębną.
Oprócz codziennej higieny niezbędna jest jeszcze profesjonalna opieka stomatologiczna. Należy regularnie wykonywać przeglądy dentystyczne, nawet gdy nie odczuwamy żadnych dolegliwości. Podczas takiej kontroli dentysta jest w stanie dostrzec zmiany, które dla Pacjenta mogą być niewidoczne, a to pozwala na szybką reakcję i zazwyczaj pozwala uniknąć długiego, skomplikowanego i często kosztownego leczenia.
Podsumowując, zapalenie przyzębia to poważna choroba, która może przyczynić się do rozchwiania, a nawet utraty zdrowych zębów, dlatego nie można jej bagatelizować. Całkowite wyleczenie paradontozy, a także powodzenie terapii w dużej mierze zależy od stopnia zaawansowania schorzenia. Warto zwracać uwagę nawet na drobne, z pozoru błahe objawy i od razu zgłaszać je dentyście. Szybka reakcja w tym przypadku zdecydowanie zwiększa szanse na powodzenie leczenia, a zastosowanie indywidualnie dobranej profilaktyki zapobiegnie nawrotom schorzenia w przyszłości.
Zapalenie przyzębia – co jeszcze musisz wiedzieć?
Poniżej zebraliśmy często pojawiające się pytania na temat zapalenia przyzębia:
Czy zapalenie przyzębia boli?
Zapalenie przyzębia może być bolesne, szczególnie kiedy schorzenie jest już bardziej zaawansowane. W początkowych fazach często zdarza się, że Pacjent nie odczuwa nieprzyjemnych objawów. Ból pojawia się najczęściej podczas jedzenia lub szczotkowania zębów.
Zapalenie przyzębia a zapalenie dziąseł – czym się różnią?
Zapalenie dziąseł (łac. gingivitis) to odwracalny stan zapalny samych dziąseł, bez uszkodzenia tkanek podporowych zębów. Zapalenie przyzębia (łac. periodontitis) jest bardziej zaawansowanym i przewlekłym schorzeniem, prowadzącym do destrukcji tkanek wspierających zęby, w tym kości.
Jak leczyć zapalenie przyzębia w ciąży?
Zachodzące w organizmie kobiety ciężarnej zmiany hormonalne mogą sprzyjać pojawianiu się zarówno zapalenia dziąseł, jak i również zapalenia przyzębia. Nie leczony stan zapalny może nawet doprowadzić do przedwczesnego porodu, dlatego przyszła mama powinna pozostawać pod ścisłą kontrolą stomatologa i higienistki stomatologicznej. Leczenie zapalenia przyzębia w ciąży obejmuje profesjonalne oczyszczanie zębów oraz utrzymanie prawidłowej higieny jamy ustnej. Lekarz może unikać stosowania niektórych leków lub procedur ze względu na bezpieczeństwo płodu.
Czy przy zapaleniu przyzębia konieczny jest antybiotyk?
Antybiotyki mogą być zalecane w przypadku ciężkich infekcji, ale leczenie zwykle opiera się na profesjonalnym oczyszczaniu i dbaniu o higienę jamy ustnej. Decyzję o tym czy zastosować antybiotyk na zapalenie przyzębia podejmuje lekarz na podstawie indywidualnej oceny danego przypadku.
Czy można wyleczyć zapalenie przyzębia domowymi sposobami?
Domowe metody, takie jak prawidłowa higiena jamy ustnej, dobrze dobrana szczoteczka, odpowiednia technika czyszczenia zębów, używanie nici dentystycznych czy irygatorów mogą znacząco pomóc w leczeniu zapalenia przyzębia. Nie zastąpią one jednak profesjonalnej interwencji dentystycznej, powinny natomiast być jej uzupełnieniem.
Czy możliwe jest zapalenie przyzębia u dzieci?
Tak, dzieci mogą chorować na zapalenie przyzębia, choć jest to rzadsze niż w przypadku dorosłych. U najmłodszych choroba ta często jest wynikiem genetycznych predyspozycji lub niewłaściwej higieny jamy ustnej.
Czy zapalenie przyzębia jest dziedziczne?
Genetyka jak najbardziej może wpływać na podatność na zapalenie przyzębia, ale główne czynniki ryzyka są związane z higieną jamy ustnej i stylem życia.
Sprawdź pozostałe usługi dostępne w SmileClinic
Nasza klinika działa w pełni kompleksowo, a każde leczenie zachowawcze, kanałowe, chirurgiczne, implantologiczne, protetyczny czy ortodontyczne jest świadczone na najwyższym poziomie. Naszym celem jest przywrócenie prawidłowej funkcji oraz estetyki Państwa uśmiechu.
