Po zakończonym leczeniu zapalenia przyzębia standardowo zalecana jest odpowiednio zaplanowana profilaktyka periodontologiczna. Regularne kontrole i spersonalizowane zabiegi pozwalają monitorować stan zębów i otaczających je tkanek, a przez to skutecznie chronić Pacjenta przed powikłaniami. Dlaczego terapia podtrzymująca jest tak ważna i nie można jej pominąć? Jakie korzyści daje i na czym dokładnie polega? Dowiedz się więcej o SPC.
Zapalenie przyzębia (nazywane czasem potocznie paradontozą) to jedna z najczęstszych chorób atakujących przyzębie. Może ona prowadzić do poważnych problemów, takich jak utrata zębów i degradacja otaczających je tkanek. Dzięki nowoczesnym metodom leczenia, takim jak terapia poddziąsłowa czy zabiegi chirurgiczne, możliwe jest wyleczenie stanu zapalnego i zahamowanie postępu choroby. Jednak, nawet po skutecznym leczeniu, zapalenie przyzębia ma tendencję do nawrotów. Można im zapobiec poprzez stosowanie terapii podtrzymującej – SPC.
Czym jest SPC?
SPC (Supportive Periodontal Care), inaczej SPT (Supportive Periodontal Therapy), czyli terapia podtrzymująca po leczeniu zapalenia przyzębia to zestaw regularnych wizyt kontrolnych i zabiegów profilaktycznych, dobranych specjalnie dla Pacjentów po zakończeniu aktywnego leczenia periodontologicznego. Ich podstawą jest stałe monitorowanie stanu przyzębia oraz utrzymanie bardzo wysokiego poziomu higieny jamy ustnej. Celem SPC jest zapewnienie stabilnego stanu zdrowia przyzębia i zapobieganie nawrotom choroby.
Po zakończonym leczeniu Pacjenci z zapaleniem przyzębia mogą być zaklasyfikowani do dwóch kategorii – z przyzębiem zredukowanym, ale zdrowym lub z obecnym stanem zapalnym dziąseł. W obu przypadkach ryzyko nawrotu lub progresji choroby pozostaje wysokie, dlatego niezbędne jest pozostawanie pod specjalistyczną opieką.
Profesjonalne interwencje w ramach SPC wymagają ustrukturyzowanego systemu wizyt, dostosowanych do indywidualnych potrzeb Pacjenta. Ważnym elementem terapii podtrzymującej są również indywidualne zachowania i zdrowy styl życia. Pacjenci podejmujący terapię powinni przestrzegać zalecanych schematów higieny jamy ustnej i kontrolować czynniki ryzyka.
W ramach SPC stosuje się zarówno interwencje zapobiegawcze, jak i terapeutyczne. Wykonywane są one w różnych odstępach czasowych, w zależności od indywidualnych potrzeb, i powinny obejmować następujące elementy:
- Ocenę i monitorowanie stanu przyzębia – zaleca się częste wizyty kontrolne, podczas których stomatolog dokonuje szczegółowej oceny stanu dziąseł i tkanek przyzębia, aby możliwie wcześnie wykrywać wszelkie zmiany patologiczne.
- Profesjonalne usuwanie płytki nazębnej – Pacjenci po aktywnej terapii zapalenia przyzębia powinni regularnie korzystać z zabiegów mechanicznego usuwania złogów kamienia nazębnego, a w razie potrzeby również miejscowej instrumentacji poddziąsłowej w utrzymujących się kieszonkach.
- Instruktaż higieny jamy ustnej – higienistka i lekarz powinni często przypominać Pacjentowi o prawidłowych technikach dbania o higienę jamy ustnej i korygować błędy w tym zakresie.
- Motywację do kontroli czynników ryzyka – zadaniem periodontologa jest również edukacja Pacjentów w zakresie czynników ryzyka oraz, w miarę możliwości, zachęcanie do ich wyeliminowania.
- Zabiegi profilaktyczne – w razie potrzeby specjalista może zalecić stosowanie środków antybakteryjnych, takich jak płukanki czy miejscowe aplikacje antybiotyków, które pomagają zapobiegać infekcjom.
- Okresowe badania obrazowe – w zależności od potrzeb można wykonać zdjęcia rentgenowskie w celu oceny kondycji kości i tkanek przyzębia.
Wizyty kontrolne w ramach SPC
Częstotliwość wizyt w ramach terapii podtrzymującej zależy od oceny indywidualnego ryzyka nawrotu paradontozy, które jest wyznaczane na podstawie stanu jamy ustnej, nawyków higienicznych oraz ogólnego stanu zdrowia Pacjenta. Zwykle zaleca się wizyty co 6 miesięcy. U osób z większym ryzykiem nawrotu choroby, np. u palaczy lub chorych na cukrzycę, mogą być one częstsze.
Planując wizyty stomatolog lub periodontolog ustala profil ryzyka Pacjenta. Pod uwagę są brane takie czynniki jak stopień zaawansowania choroby przyzębia przed leczeniem, reakcja tkanek na leczenie i higienę jamy ustnej oraz obecność czynników ryzyka, takich jak palenie, stres, dieta oraz choroby ogólnoustrojowe.
Badania[1] pokazują, że choć Pacjenci uczestniczący w terapii podtrzymującej wizyt stomatologicznych niż osoby wymagające przeciętnego kontrolowania biofilmu, nawet w przypadku zaawansowanego zapalenia przyzębia koszty SPT są stosunkowo niskie w porównaniu do alternatywnych metod, takich jak implanty czy mosty.
[1] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19566541/
Stosowanie się do zaleceń dotyczących wspomagającej opieki periodontologicznej, ma ogromne znaczenie dla długoterminowej stabilności przyzębia i potencjalnej dalszej poprawy.
Codzienna higiena
Wśród zaleceń bardzo ważną rolę odgrywa odpowiednia higiena jamy ustnej. Podstawą jest samodzielne, mechaniczne usuwanie biofilmu. Uważa się, że w tym zakresie aż 70 % sukcesu zależy od samego Pacjenta. (25% leży po stronie higienistki, a tylko na 5% wpływ na lekarz).
Nie można też zapominać o czyszczeniu przestrzeni międzyzębowych – to niezwykle ważny element codziennej higieny, który w znacznym stopniu pozwala zapobiegać dalszym uszkodzeniom przyzębia. U Pacjentów z chorobą przyzębia zaleca się stosowanie w tym celu szczoteczek międzyzębowych zamiast nici dentystycznej.
Istotnym aspektem może być również wybór odpowiedniej szczoteczki. U Pacjentów z zapaleniem przyzębia, którzy mają trudności z manualnym szczotkowaniem, dobrą alternatywą mogą być szczoteczki elektryczne.
Profesjonalne usuwanie płytki nazębnej
Drugim, niezwykle ważnym elementem w utrzymaniu zdrowia przyzębia jest regularne, profesjonalne, mechaniczne usuwanie płytki nazębnej (PMPR). Pozwala to ograniczyć tempo rozwoju schorzenia, zapewnia poprawę stabilności przyzębia i zapobiega utracie zębów.
Nie zaleca się zastępowania konwencjonalnego, mechanicznego usuwania płytki nazębnej alternatywnymi metodami, takimi jak leczenie laserem Er:YAG. Nie ma też wskazań do stosowania antybiotykoterapii ogólnej, ani miejscowej.
Stosowanie środków antyseptycznych
W szczególnych przypadkach, jako część spersonalizowanego podejścia do Pacjenta, lekarz może zalecić środki wspomagające, w tym antyseptyczne, które mogą okazać się pomocne w kontrolowaniu stanu zapalnego.
W przypadku płukanek sprawdzają się produkty zawierające chlorheksydynę, olejki eteryczne oraz chlorek cetylopirydyniowy. Jeśli dodatkowo ma być stosowana pasta do zębów z antyseptykiem, zaleca się preparaty zawierające chlorheksydynę, triklosankopolimer i fluorek cyny-heksametafosforan sodu.
Na moment obecny badania wskazują na dwa główne czynniki ryzyka w zapaleniu przyzębia. Są to palenie tytoniu oraz cukrzyca. Ich kontrola jest więc kluczowa dla powodzenia leczenia i długoterminowej stabilności przyzębia.
Zadaniem specjalistów ds. zdrowia jamy ustnej w tym zakresie jest edukowanie Pacjentów, a także ich motywowanie do rzucenia palenia czy uregulowania poziomu cukru we krwi. Problemy te nie są bezpośrednią odpowiedzialnością stomatologów, dlatego też mogą oni zalecić konsultacje z innymi specjalistami. Jednak najwięcej w tej kwestii zależy od samego Pacjenta.
Oprócz palenia i cukrzycy na powodzenie terapii podtrzymującej mogą też wpływać inne czynniki dotyczące zdrowego stylu życia. Są to np. odpowiednia dieta, ćwiczenia fizyczne, a w niektórych przypadkach utrata wagi.
Zapalenie przyzębia jest chorobą przewlekłą. Leczenie jej aktywnej fazy polega na redukcji infekcji bakteryjnej, jednak bakterie odpowiedzialne za stan zapalny mogą powracać i ponownie kolonizować przestrzenie międzyzębowe oraz kieszonki przyzębne. Bez regularnych zabiegów profilaktycznych, ryzyko nawrotu jest wysokie.
Terapia podtrzymująca pozwala na:
- Zapobieganie nawrotom – dzięki regularnym kontrolom możliwe jest wczesne wykrycie nawrotów i natychmiastowe wdrożenie działań zapobiegawczych.
- Utrzymanie zdrowia tkanek przyzębia – systematyczne usuwanie złogów oraz monitorowanie higieny jamy ustnej pomaga utrzymać tkanki przyzębia w dobrym stanie.
- Wydłużenie życia zębów – regularne wizyty mogą zapobiec niekontrolowanemu rozwojowi choroby, który w efekcie prowadzi do utraty zębów.
- Zmniejszenie ryzyka rozwoju chorób związanych z paradontozą – takich jak choroby serca czy cukrzyca, które mogą być powiązane z przewlekłymi stanami zapalnymi w jamie ustnej.
Podsumowując
Regularne kontrole, profesjonalne oczyszczanie i konsekwentne przestrzeganie zaleceń dotyczących higieny jamy ustnej to podstawy w utrzymaniu przyzębia w dobrym stanie i zapobieganiu nawrotom stanu zapalnego. Znaczenie ma również prowadzenie zdrowego trybu życia i unikanie czynników ryzyka. Należy mieć na uwadze, że sukces SPC to nie tylko starania lekarza i higienistki, ale też przede wszystkim samego Pacjenta. Aktywne stosowanie się do zaleceń pozwala cieszyć się dobrym zdrowiem przyzębia przez wiele lat, a tym samym uniknąć bardziej inwazyjnych i kosztownych metod leczenia.
Sprawdź pozostałe usługi dostępne w SmileClinic
Nasza klinika działa w pełni kompleksowo, a każde leczenie zachowawcze, kanałowe, chirurgiczne, implantologiczne, protetyczny czy ortodontyczne jest świadczone na najwyższym poziomie. Naszym celem jest przywrócenie prawidłowej funkcji oraz estetyki Państwa uśmiechu.
